Katastrofa budowlana nie zdarza się często, całe szczęście. Zwykle są to takie wydarzenia, których nie sposób nie zauważyć.
Obiekty budowlane, zarówno te nowe jak i stare, potrafią runąć nagle i z hukiem doprowadzając tym wykonawców czy też właścicieli do stanów zawałowych.
Co wtedy robić?
Definicja katastrofy budowlanej
Zgodnie z art. 73 ustawy o prawie budowlanym katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów.
Przepis ten wskazuje również, co katastrofą budowlaną nie jest:
Mianowicie katastrofą budowlaną nie jest ani uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany nadającego się do naprawy lub wymiany, ani też uszkodzenie lub zniszczenie urządzeń budowlanych związanych z budynkami. Także awaria instalacji w obiekcie budowlanym nie stanowi katastrofy budowlanej.
Obowiązki właściciela, zarządcy lub użytkownika budynku
Kiedy już wystąpi zdarzenie spełniające definicję katastrofy budowlanej na właścicielu, zarządcy lub użytkowniku budynku spoczywają liczne obowiązki. I należy o nich pamiętać nawet w wielkim stresie.
***
Uwaga: Ten artykuł możesz posłuchać w podcaście Spółka Budowlana:
***
Ich niedopełnienie stanowi bowiem wykroczenie zagrożone karą aresztu, karą ograniczenia wolności albo karą grzywny.
Mówi o tym art. 92 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego.
Do obowiązków tych należą:
- zorganizowanie doraźnej pomocy poszkodowanym i przeciwdziałanie rozszerzaniu się skutków katastrofy;
- zabezpieczenie miejsca katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania wyjaśniającego w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej;
- niezwłoczne zawiadomienie o katastrofie budowlanej właściwego organu nadzoru budowlanego;
- niezwłoczne zawiadomienie o katastrofie budowlanej właściwego miejscowo prokuratora i Policji;
- niezwłoczne zawiadomienie o katastrofie budowlanej innych organów lub jednostek organizacyjnych zainteresowanych przyczynami lub skutkami katastrofy z tzw. mocy przepisów szczególnych.
Warto w tym miejscu podkreślić, że wymieniony na początku obowiązek zabezpieczenia miejsca katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania wyjaśniającego nie dotyczy oczywiście tych przypadków, w których konieczne jest podjęcie czynności mających na celu ratowanie życia lub zabezpieczenie przed rozszerzaniem się skutków katastrofy (art. 75 ust. 2 pr. bud.)
W takim przypadku trzeba działać szybko, nie myśleć o formalnościach tylko ratować życie poszkodowanych i minimalizować skutki katastrofy budowlanej.
Postępowanie wyjaśniające
Przedmiotem postępowania wyjaśniającego jest ustalenie przyczyn wystąpienia katastrofy budowlanej.
Postępowanie to wszczyna właściwy organ nadzoru budowlanego po uzyskaniu informacji o wystąpieniu zdarzenia. Organem tym jest co do zasady powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (art. 83 ust. 1 prawa budowlanego).
Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego będzie natomiast właściwy w ściśle określonych sprawach. Mianowicie zgodnie z art. 83 ust. 3 w zw. z art. 82 ust. 3 prawa budowlanego będą to postępowania wyjaśniające przyczyny katastrofy budowlanej, która wystąpiła w następujących użytkowanych obiektach budowlanych:
– usytuowanych na terenie pasa technicznego, portów i przystani morskich, morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, a także na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego,
– hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi,
– dróg publicznych krajowych i wojewódzkich, wraz z obiektami i urządzeniami służącymi do utrzymania tych dróg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu – niezwiązanymi z użytkowaniem drogi, a w odniesieniu do dróg ekspresowych i autostrad – wraz z obiektami i urządzeniami obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek,
– usytuowanych na obszarze kolejowym,
– lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi (pkt 4), usytuowanych na terenach zamkniętych.
Powołanie komisji
Właściwy organ nadzoru budowlanego po otrzymaniu zawiadomienia o wystąpieniu katastrofy budowlanej powinien niezwłocznie powołać komisję w celu ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy budowlanej oraz zakresu czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia.
Jednocześnie organ ten powinien niezwłocznie zawiadomić o katastrofie budowlanej właściwy organ nadzoru budowlanego wyższego stopnia oraz Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
Z powyższego wynika, że nic nie będzie mogło przejść tzw. „boczkiem, boczkiem…” – o katastrofie budowlanej dowiedzą się od razu wszyscy święci 😉
W skład komisji wchodzą następujące osoby:
- przedstawiciel organu prowadzącego postępowanie wyjaśniające jako przewodniczący komisji,
- przedstawiciele innych zainteresowanych lub właściwych rzeczowo organów administracji rządowej,
- przedstawiciele samorządu terytorialnego,
- a także – w razie potrzeby – rzeczoznawca budowlany lub inne osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe (art. 76 ust. 2 prawa budowlanego).
Do udziału w komisji mogą być także wezwane inne osoby, jeśli zajdzie taka konieczność. Mogą to być:
- inwestor, właściciel lub zarządca oraz użytkownik obiektu budowlanego;
- projektant, przedstawiciel wykonawcy i producenta lub importera wyrobów budowlanych;
- osoby odpowiedzialne za nadzór nad wykonywanymi robotami budowlanymi.
Ich obecność powinna się przyczynić się do wyjaśnienia przyczyn i okoliczności katastrofy budowlanej.
Zabezpieczenie miejsca katastrofy
Jednocześnie organ może nakazać właścicielowi czy też zarządcy zabezpieczenie miejsca katastrofy oraz samego obiektu budowlanego, który uległ katastrofie, uporządkowanie terenu lub wykonanie innych niezbędnych czynności i robót budowlanych.
Rozstrzygnięcie to zapada w formie decyzji, która podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.
W przypadku niewykonania lub nadmiernej zwłoki w wykonaniu tej decyzji właściwy organ nadzoru budowlanego – działając zgodnie z art. 76 ust. 4 in fine pr. bud. – zapewnia jej wykonanie na koszt i ryzyko zobowiązanego.
Na czyj koszt ekspertyza?
Katastrofa budowlana to nie tylko koszty związane z naprawą obiektu. To także koszty samego postępowania wyjaśniającego.
Organ nadzoru budowlanego prowadzący postępowanie wyjaśniające może bowiem zlecić na koszt właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego sporządzenie ekspertyzy (art. 78 ust. 2 prawa budowlanego).
Uprawnienie takie przysługuje mu jednak jedynie wówczas, gdy jest to niezbędne do ustalenia przyczyn katastrofy lub wydania decyzji określającej zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy budowlanej i zabezpieczenia obiektu budowlanego do czasu wykonania robót doprowadzających obiekt do stanu właściwego.
Powyższe oznacza, iż ekspertyza na koszt właściciela czy też zarządcy obiektu jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy ani organ prowadzący postępowanie wyjaśniające ani powołana przez ten organ komisja nie posiadają wiedzy niezbędnej w przedmiocie poczynienia uzgodnień, o których mowa w art. 78 ust. 2 prawa budowlanego.
Rozstrzygnięcie organu
Powołana przez organ nadzoru budowlanego komisja niezwłocznie po zakończeniu swoich prac powinna wydać decyzję określającą zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy budowlanej i zabezpieczenia obiektu budowlanego do czasu wykonania robót doprowadzających obiekt do stanu właściwego (art. 78 ust. 1 prawa budowlanego).
Decyzja ta jest skierowana do właściciela czy też zarządcy obiektu budowlanego. A zatem ten podmiot jest odpowiedzialny za podjęcie niezwłocznych działań niezbędnych do usunięcia skutków katastrofy budowlanej (art. 78 pr. bud.).
Niedopełnienie wskazanych powyżej obowiązków stanowi – podobnie jak niedopełnienie obowiązków określonych we wspomnianym wcześniej art. 75 prawa budowlanego – wykroczenie zagrożone karą aresztu, karą ograniczenia wolności albo karą grzywny.
Podsumowując…
Na dzisiaj to tyle, jeśli chodzi o katastrofę budowlaną. I niech moc będzie z wami 😉 to znaczy oby jak najmniej takich katastrof.
Ewa Miszczyk-Wróbel
radca prawny
Zdjęcie pochodzi z Unsplash
***
Samowola budowlana, czyli co tak naprawdę?
O samowoli budowlanej napisano w zasadzie już dość dużo. Czy można zatem wnieść do tego tematu coś więcej? Oczywiście, że tak. Na początek jednak trochę przepisów, aby poznać ramy prawne tego zagadnienia.
Stosownie do treści art. 48 prawa budowlanego organ nadzoru budowlanego nakazuje w drodze decyzji administracyjnej rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo bez wymaganego tzw. zgłoszenia dotyczącego budowy, … [Czytaj dalej…]
***
Przeczytaj również:
Tynki zewnętrzne – wada produktu czy robót wykonawczych?
***
Podcastu Spółka Budowlana możesz słuchać również na YouTube:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }